บ่าวสาวควรรู้! พิธีบายศรีสู่ขวัญคืออะไร มีขั้นตอนอย่างไรบ้าง
หมวดหมู่สินค้า: A174 บายศรี
26 กุมภาพันธ์ 2565
ผู้ชม 207 ผู้ชม
รับทำบายศรี
ช่างบายศรีปากชาม
บายศรีสู่ขวัญ ผลงานของเรา
บายศรีเทพ
อุปกรณ์พิธีสงฆ์
พิธีบวงสรวง
รับจัดพิธีสงฆ์
จัดพิธีพราหมณ์
จัดเลี้ยงพระ
ติดต่อช่างทำบายศรี
ส่วนประกอบของบายศรี
บายศรีพญานาคเชียงราย
๑. ไข่ขวัญหรือไข่ยอด เป็นไข่ต้มสุก อาจเป็นไข่เป็ดหรือไข่ไก่ก็ได้ ตามความนิยมของแต่ละท้องที่ ไข่ขวัญนี้จะให้ผู้รับทำขวัญกิน เช่น ทำขวัญคนป่วยจะให้คนป่วยกิน จะอยู่ส่วนบนสุดของบายศรี ซึ่งหมายถึงทำให้เกิดมงคลและเป็นเครื่องหมายแห่งการเกิด วิธีทำ คือ นำไข่เป็ดหรือไข่ไก่ เริ่มด้วยนำไข่ใส่ในน้ำเย็นพอน้ำเริ่มร้อนให้ใช้ไม้พายคนไข่ที่ต้มตลอดเวลา เพื่อจะทำให้ไข่กลมไม่มีส่วนใดบุบเมื่อสุกแล้วยกลง
๒. ตัวแมงดาหรือเต่า คือส่วนที่วางระหว่างกลางตัวบายศรี บายศรีปากชามหนึ่งที่มีบายศรีสามตัว และมีตัวแมงดาสามตัว การทำตัวแมงดาใช้ใบตองกว้างประมาณ ๘-๑๑ ซ.ม. ใหญ่หรือเล็กตามขนาดของบายศรีตัดตามรูป เจาะทำให้เป็นลวดลายให้สวยงาม ข้อควรระวังบางครั้งจะทำให้ใบตองแตกควรใช้มีคม ๆ เจาะลาย ควรใช้ใบตองด้านแข็งอยู่ส่วนบน
๓. แตงกวา กล้วยน้ำ เป็นอาหารที่อยู่ภายในบายศรี โดยนำแตงกวา และกล้วยน้ำอย่างละ ๑ ผล แบ่งเป็น ๓ ซีกตามยาวของแตงกวาและกล้วย โดยไม่ปอกเปลือก เมื่อแบ่งได้เป็น ๓ ชิ้น จึงนำไปพนมเข้ากับกรวย
๔. กรวย คือที่บรรจุข้าวสุกปากหม้อ ใช้ใบตองตานีช่วงยาวไม่มีที่ตำหนิ กว้างประมาณ ๑๒ นิ้ว ใช้ใบตอง ๒ ทบ เอาด้านมันออกม้วนจากทางขวามือมาทางซ้ายมือให้เป็นรูปกรวย โดยกะขนาดปากกรวยลงระหว่างบายศรีทั้งสามพอดี
ความสูงของกรวยจะต้องสูงกว่าบายศรีเล็กน้อยประมาณ ๑-๒ นิ้ว เมื่อม้วนกรวยแล้วใบตองที่อยู่ข้างนอกจะต้องเป็นสันตั้ง เมื่อได้ขนาดที่ต้องการให้นำเข็มหมุดกลัดไว้ และตัดปากกรวยทำดอกจันมอบปากกรวยให้เรียบร้อยแล้วนำ
ข้าวสุกปากหม้อใส่ให้แน่น พยายามกดตรงยอดให้แน่น เพื่อกันเวลาเสียบยอดจะได้ไม่อ่อน เมื่อใส่ข้าวแน่นแล้ว ตัดใบตองกลมปิดปากกรวย ๒ ใบซ้อนกัน
๕. ไม้ไผ่สีสุก ๓ อัน ใช้ประกบบายศรีกันโงนเงน เป็นการยึดบายศรี หรืออาจหมายถึงบันไดที่จะไปสู่เขาไกรลาส
๖. ผ้าห่มบายศรี และยอดตอง ยอดตองสามใบควรเป็นยอดตองอ่อนใช้ห่มบายศรีหรือห่มขวัญ โดยจะห่มทั้งไม้ไผ่สามซีกที่รัดไว้กับบายศรี และใช้ผ้า เช่น ผ้าตาดทอง หรือผ้าลูกไม้ห่มอีกชั้นหนึ่ง แต่ในปัจจุบันต้องการโชว์บายศรี
และอีกประการหนึ่งคงไม่สะดวกในการจะห่มองค์บายศรี เลยใช้ม้วนวางไว้ข้าง ๆ องค์บายศรี
๗. อาหารในบายศรี ควรจะเย็บกระทงใบเล็ก ๆ มอบปากให้เรียบร้อยใส่ในบายศรีสู่ขวัญ บายศรีบวชนาคจะมีอาหารใส่ อาหารอื่น ๆ เช่น กล้วยทั้งหวี มะพร้าวนั้นโดยมากจะใส่พานไว้ต่างหากเพราะไม่สามารถจะใส่ไว้ในบายศรีได้
๘. การครอบครูบายศรี ให้ใช้ดอกไม้ธูปเทียนเป็นการประสิทธิ์ประสาทวิชาของครูให้แก่ลูกศิษย์ เพื่อให้เกิดความมั่นใจและกำลังใจที่ศิษย์จะปฏิบัติต่อไป การครอบครูบายศรี ครูจะจับมือเข้าองค์บายศรี
บ่าวสาวควรรู้! พิธีบายศรีสู่ขวัญคืออะไร มีขั้นตอนอย่างไรบ้าง
พิธีแต่งงานของไทยเรา เต็มไปด้วยรายละเอียดที่มีความเป็นมงคลทั้งนั้นเลยนะคะ ไม่ว่าจะเป็นพิธีสงฆ์ พิธีรดน้ำสังข์ หรือพิธีรับไหว้ก็ตาม นอกจากนี้ก็ยังมีพิธีบายศรีสู่ขวัญ ที่เป็นอีกหนึ่งพิธีมงคลในงานแต่งงานของชาวไทยเช่นกัน หลายคนอาจจะคุ้นๆ อยู่บ้างแต่ไม่รู้แน่ชัดว่าคืออะไรใช่ไหมคะ? ถ้าอย่างนั้นตามเรามาทางนี้ได้เลย เรามีเรื่องราวดีๆ ที่บ่าวสาวควรรู้เกี่ยวกับพิธีบายศรีสู่ขวัญมาฝากกันแล้วจ้า
พิธีบายศรีสู่ขวัญคืออะไร
พิธีบายศรีสู่ขวัญ สามารถเรียกได้อีกชื่อหนึ่งว่า พิธีสู่ขวัญ เป็นพิธีการมงคลที่นิยมปฏิบัติกันแถบภาคเหนือและภาคอีสานค่ะ ตามความเชื่อที่ว่าคนเราเกิดมาพร้อมขวัญที่คอยดูแลรักษา ติดตามเจ้าของให้สุขกายสบายใจเป็นปกติ ซึ่งพิธีบายศรีสู่ขวัญนี้ ชาวไทยเชื่อว่าเป็นพิธีกรรมที่จะช่วยส่งเสริมพลังใจให้เข้มแข็งนั่นเอง
โดยพิธีบายศรีสู่ขวัญจะทำในช่วงวันสำคัญของชีวิต เช่น ขวัญนาค ขวัญเดือนสำหรับเด็กทารก การทำขวัญเมื่อหายป่วย เป็นต้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งในพิธีการแต่งงานที่เป็นวันที่มีความสำคัญในชีวิตไม่แพ้วันอื่นๆ ย่อมต้องมีพิธีบายศรีสู่ขวัญเพื่อเพิ่มความเป็นสิริมงคลให้แก่ชีวิตคู่จ้ะ
สำหรับพิธีบายศรีสู่ขวัญในงานแต่งงานแบบไทยของภาคเหนือและอีสาน จะมีข้อสังเกตที่สำคัญก็คือ หากมีพิธีนี้จะไม่มีพิธีหลั่งน้ำพระพุทธมนต์และประสาทพรหรือพิธีรดน้ำสังข์ค่ะ ซึ่งพิธีบายศรีสู่ขวัญมักจะนิยมทำหลังจากเสร็จพิธีแห่ขันหมากและรับสินสอดแล้วนะคะ
เครื่องใช้ที่ต้องเตรียมในพิธีบายศรีสู่ขวัญ
เครื่องใช้ในการประกอบพิธีบายศรีสู่ขวัญมีอยู่ 2 อย่าง คือพานบายศรีและด้ายดิบค่ะ พานบายศรีจะถูกจัดตกแต่งด้วยใบตองเป็นชั้น ที่นิยมมักจะเป็น 3 ชั้น 5 ชั้น และ 7 ชั้น ทั้งนี้และทั้งนั้นก็แล้วแต่ความสามารถของผู้จัดเลยจ้ะ ชั้นล่างของพานบายศรีจะประกอบไปด้วย ดอกไม้ ไข่ต้ม ขนม กล้วย อ้อย ปั้นข้าว เงินฮางและมีดด้ามแก้ว ตั้งแต่ชั้นที่ 2 ขึ้นไปจะตกแต่งด้วยใบศรีและดอกไม้มงคลอย่างสวยงาม ส่วนในชั้นบนสุด จะมีใบศรี ด้ายผูกข้อมือ และเทียนเวียนหัวที่ทำจากขี้ผึ้งด้วย
สำหรับด้ายที่ใช้จะต้องเป็นด้ายดิบและนำมาจับเป็นวงยาวพอที่จะผูกรอบแขนหรือรอบข้อมือได้ เมื่อวงแล้วให้เด็ดหรือดึงให้ขาด ห้ามตัดนะคะ เพราะโบราณถือว่าจะใช้มีดตัดเฉพาะด้ายที่มัดศพเท่านั้นค่ะ ที่สำคัญคือการทำพานบายศรีเพื่อใช้ในพิธีงานแต่งงาน จะถือเคล็ดให้คนจัดพานต้องเป็นคนดี บริสุทธิ์ มีผัวดียวเมียเดียว หรืออาจแค่มาสัมผัสพอเป็นพิธีแล้วให้ผู้มีความสามารถจัดพานต่อไปจนเสร็จก็ได้จ้ะ
นอกจากพานบายศรีและด้ายดิบที่ต้องเตรียมแล้ว ยังมีเครื่องใช้อื่นๆ อีก เช่น ขันบูชา พานขนาดกลางสำหรับวางผ้า 1 ผืน แพร 1 วา หวี กระจกเงา น้ำอบ น้ำหอม สร้อย แหวน เป็นต้น ข้างพานบายศรียังต้องมีแก้วน้ำเย็น แก้วใส่น้ำกระถินป่า และแก้วเหล้าสำหรับหมอขวัญจะได้ดื่มหรือจุ่มดอกไม้สำหรับพรมด้วยค่ะ จากนั้นพานบายศรีที่เสร็จเรียบร้อยแล้ว จะวางไว้ในที่ที่เหมาะสมเพื่อรอเวลาทำพิธีถึงจะยกไปค่ะ
ขั้นตอนของการทำพิธีบายศรีสู่ขวัญ
อย่างที่บอกไปในข้างต้น พิธีบายศรีสู่ขวัญ เป็นพิธีที่นิยมปฏิบัติกันแถบภาคเหนือและภาคอีสาน ซึ่งขั้นตอนของพิธีก็จะมีรายละเอียดแตกต่างกันเล็กน้อยค่ะ
พิธีบายศรีสู่ขวัญภาคอีสาน
พิธีจะเริ่มจากการที่หมอสูตรหรือพราหมณ์กล่าวคำสวดอวยพรค่ะ โดยเจ้าบ่าวและเจ้าสาวจะจับพานบายศรีไว้ในลักษณะที่ใช้แขนไขว้กันอยู่ด้านบน จากนั้นพราหมณ์จะนำไข่ต้มมาปอกและใช้เส้นผมตัดตรงกลางเพื่อทำนายไข่แดง ถ้าไข่แดงอยู่ตรงกลางพอดีแสดงว่าบ่าวสาวจะอยู่ด้วยกันอย่างมีความสุขและมั่นคงต่อไป เสร็จแล้วคู่บ่าวสาวต้องกินไข่คนละครึ่งใบ โดยเจ้าบ่าวต้องใช้มือซ้ายป้อนเจ้าสาว และเจ้าสาวใช้มือขวาป้อนเจ้าบ่าวค่ะ สุดท้ายก็จะเป็นการผูกขวัญหรือก็คือการผูกข้อมือของคู่บ่าวสาวพร้อมกับอวยพรจ้ะ
พิธีบายศรีสู่ขวัญภาคเหนือ
พิธีของภาคเหนือจะให้ปู่อาจารย์หรือผู้ประกอบพิธีเป็นผู้เรียกขวัญคู่บ่าวสาวค่ะ โดยเจ้าสาวนั่งด้านซ้ายและเจ้าบ่าวนั่งด้านขวาขณะที่มีพานบายศรีอยู่ตรงกลาง ปู่อาจารย์จะทำการเรียกขวัญและปัดเคราะห์เพื่อให้บ่าวสาวอยู่ด้วยกันอย่างมีความสุข จากนั้นญาติผู้ใหญ่และพ่อแม่ฝั่งเจ้าสาวจะเป็นผู้ผูกข้อมือก่อน ตามด้วยญาติผู้ใหญ่และพ่อแม่ของฝั่งเจ้าบ่าว ตามด้วยญาติสนิทมิตรสหาย สุดท้ายแขกผู้ใหญ่ทั้งสองฝ่ายจะใส่ซองให้คู่บ่าวสาว และเมื่อคู่บ่าวสาวให้ของรับไหว้แล้วก็จะเสร็จสิ้นพิธีเรียกขวัญ ผูกข้อมือแล้วค่ะ
จะเห็นได้ว่าแม้จะเป็นพิธีแต่งงานแบบไทย แต่ก็มีรายละเอียดที่แตกต่างกันไปตามแต่ละประเพณีของแต่ละภาคด้วยเช่นกัน ซึ่งพิธีบายศรีสู่ขวัญในปัจจุบันนั้น คู่บ่าวสาวสามารถปรับเปลี่ยนให้เหมาะสมกับความสะดวกของตนเองได้เลยค่ะ สำหรับใครที่มีข้อสงสัยสามารถติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมกับมานิตาได้เลยค่า
บายศรีพญานาคเชียงราย
บายศรีพญานาคเชียงใหม่
บายศรีพญานาคน่าน
บายศรีพญานาคพะเยา
บายศรีพญานาคแพร่
บายศรีพญานาคแม่ฮ่องสอน
บายศรีพญานาคลำปาง
บายศรีพญานาคลำพูน
บายศรีพญานาคอุตรดิตถ์
บายศรีพญานาคกาฬสินธุ์
บายศรีพญานาคขอนแก่น
บายศรีพญานาคชัยภูมิ
บายศรีพญานาคนครพนม
บายศรีพญานาคนครราชสีมา
บายศรีพญานาคบึงกาฬ
บายศรีพญานาคบุรีรัมย์
บายศรีพญานาคมหาสารคาม
บายศรีพญานาคมุกดาหาร
บายศรีพญานาคยโสธร
บายศรีพญานาคร้อยเอ็ด
บายศรีพญานาคเลย
บายศรีพญานาคสกลนคร
บายศรีพญานาคสุรินทร์
บายศรีพญานาคศรีสะเกษ
บายศรีพญานาคหนองคาย
บายศรีพญานาคหนองบัวลำภู
บายศรีพญานาคอุดรธานี
บายศรีพญานาคอุบลราชธานี
บายศรีพญานาคอำนาจเจริญ
บายศรีพญานาคกำแพงเพชร
บายศรีพญานาคชัยนาท
บายศรีพญานาคนครนายก
บายศรีพญานาคนครปฐม
บายศรีพญานาคนครสวรรค์
บายศรีพญานาคนนทบุรี
บายศรีพญานาคปทุมธานี
บายศรีพญานาคพระนครศรีอยุธยา
บายศรีพญานาคพิจิตร
บายศรีพญานาคพิษณุโลก
บายศรีพญานาคเพชรบูรณ์
บายศรีพญานาคลพบุรี
บายศรีพญานาคสมุทรปราการ
บายศรีพญานาคสมุทรสงคราม
บายศรีพญานาคสมุทรสาคร
บายศรีพญานาคสิงห์บุรี
บายศรีพญานาคสุโขทัย
บายศรีพญานาคสุพรรณบุรี
บายศรีพญานาคสระบุรี
บายศรีพญานาคอ่างทอง
บายศรีพญานาคอุทัยธานี
บายศรีพญานาคจันทบุรี
บายศรีพญานาคฉะเชิงเทรา
บายศรีพญานาคชลบุรี
บายศรีพญานาคตราด
บายศรีพญานาคปราจีนบุรี
บายศรีพญานาคระยอง
บายศรีพญานาคสระแก้ว
บายศรีพญานาคกาญจนบุรี
บายศรีพญานาคตาก
บายศรีพญานาคประจวบคีรีขันธ์
บายศรีพญานาคเพชรบุรี
บายศรีพญานาคราชบุรี
บายศรีพญานาคกระบี่
บายศรีพญานาคชุมพร
บายศรีพญานาคตรัง
บายศรีพญานาคนครศรีธรรมราช
บายศรีพญานาคนราธิวาส
บายศรีพญานาคปัตตานี
บายศรีพญานาคพังงา
บายศรีพญานาคพัทลุง
บายศรีพญานาคภูเก็ต
บายศรีพญานาคระนอง
บายศรีพญานาคสตูล
บายศรีพญานาคสงขลา
บายศรีพญานาคสุราษฎร์ธานี
บายศรีพญานาคยะลา
บายศรีพญานาคกรุงเทพมหานคร
บายศรีพญานาคคลองสาน
บายศรีพญานาคคลองสามวา
บายศรีพญานาคคลองเตย
บายศรีพญานาคคันนายาว
บายศรีพญานาคจอมทอง
บายศรีพญานาคดอนเมือง
บายศรีพญานาคดินแดง
บายศรีพญานาคดุสิต
บายศรีพญานาคตลิ่งชัน
บายศรีพญานาคทวีวัฒนา
บายศรีพญานาคทุ่งครุ
บายศรีพญานาคธนบุรี
บายศรีพญานาคบางกอกน้อย
บายศรีพญานาคบางกอกใหญ่
บายศรีพญานาคบางกะปิ
บายศรีพญานาคบางคอแหลม
บายศรีพญานาคบางซื่อ
บายศรีพญานาคบางนา
บายศรีพญานาคบางพลัด
บายศรีพญานาคบางรัก
บายศรีพญานาคบางเขน
บายศรีพญานาคบางแค
บายศรีพญานาคบึงกุ่ม
บายศรีพญานาคปทุมวัน
บายศรีพญานาคประเวศ
บายศรีพญานาคป้อมปราบศัตรูพ่าย
บายศรีพญานาคพญาไท
บายศรีพญานาคพระนคร
บายศรีพญานาคพระโขนง
บายศรีพญานาคภาษีเจริญ
บายศรีพญานาคมีนบุรี
บายศรีพญานาคยานนาวา
บายศรีพญานาคราชเทวี
บายศรีพญานาคราษฎร์บูรณะ
บายศรีพญานาคลาดกระบัง
บายศรีพญานาคลาดพร้าว
บายศรีพญานาควังทองหลาง
บายศรีพญานาควัฒนา
บายศรีพญานาคสวนหลวง
บายศรีพญานาคสะพานสูง
บายศรีพญานาคสัมพันธวงศ์
บายศรีพญานาคสาทร
บายศรีพญานาคสายไหม
บายศรีพญานาคหนองจอก
บายศรีพญานาคหนองแขม
บายศรีพญานาคหลักสี่
บายศรีพญานาคห้วยขวาง
บายศรีพญานาคเมืองนครปฐม
บายศรีพญานาคกำแพงแสน
บายศรีพญานาคดอนตูม
บายศรีพญานาคนครชัยศรี
บายศรีพญานาคบางเลน
บายศรีพญานาคพุทธมณฑล
บายศรีพญานาคสามพราน
บายศรีพญานาคเมืองนนทบุรี
บายศรีพญานาคบางกรวย
บายศรีพญานาคบางบัวทอง
บายศรีพญานาคบางใหญ่
บายศรีพญานาคปากเกร็ด
บายศรีพญานาคไทรน้อย
บายศรีพญานาคเมืองปทุมธานี
บายศรีพญานาคคลองหลวง
บายศรีพญานาคธัญบุรี
บายศรีพญานาคลาดหลุมแก้ว
บายศรีพญานาคลำลูกกา
บายศรีพญานาคสามโคก
บายศรีพญานาคหนองเสือ
บายศรีพญานาคเมืองสมุทรปราการ
บายศรีพญานาคบางพลี
บายศรีพญานาคบางเสาธง
บายศรีพญานาคพระประแดง
บายศรีพญานาคพระสมุทรเจดีย์
บายศรีพญานาคเมืองระยอง
บายศรีพญานาคนิคมพัฒนา
บายศรีพญานาคเขาชะเมา
บายศรีพญานาคบ้านฉาง
บายศรีพญานาคปลวกแดง
บายศรีพญานาควังจันทร์
บายศรีพญานาคแกลง
บายศรีพญานาคเมืองชลบุรี
บายศรีพญานาคเกาะจันทร์
บายศรีพญานาคบางละมุง
บายศรีพญานาคบ่อทอง
บายศรีพญานาคบ้านบึง
บายศรีพญานาคพนัสนิคม
บายศรีพญานาคพานทอง
บายศรีพญานาคศรีราชา
บายศรีพญานาคสัตหีบ
บายศรีพญานาคหนองใหญ่
บายศรีพญานาคเกาะสีชัง
บายศรีพญานาคเมืองสมุทรสาคร
บายศรีพญานาคกระทุ่มแบน
บายศรีพญานาคบ้านแพ้ว
บายศรีพญานาคมหาชัย
บายศรีพญานาคเมืองสมุทร
บายศรีพญานาคอัมพวา
บายศรีพญานาคบางคนที
บายศรีพญานาคเมืองราชบุรี
บายศรีพญานาคบ้านคา
บายศรีพญานาคจอมบึง
บายศรีพญานาคดำเนินสะดวก
บายศรีพญานาคบางแพ
บายศรีพญานาคบ้านโป่ง
บายศรีพญานาคปากท่อ
บายศรีพญานาควัดเพลง
บายศรีพญานาคสวนผึ้ง
บายศรีพญานาคโพธาราม
บายศรีพญานาคเมืองฉะเชิงเทรา
บายศรีพญานาคคลองเขื่อน
บายศรีพญานาคท่าตะเกียบ
บายศรีพญานาคบางคล้า
บายศรีพญานาคบางน้ำเปรี้ยว
บายศรีพญานาคบางปะกง
บายศรีพญานาคบ้านโพธิ์
บายศรีพญานาคพนมสารคาม
บายศรีพญานาคราชสาส์น
บายศรีพญานาคสนามชัยเขต
บายศรีพญานาคแปลงยาว
บายศรีพญานาคเมืองนครนายก
บายศรีพญานาคปากพลี
บายศรีพญานาคบ้านนา
บายศรีพญานาคองครักษ์
