ดูแลผู้สูงอายุ&ผู้ป่วยพักฟื้น | อบอุ่น ปลอดภัย ใส่ใจสุขภาพ
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ สังคมในปัจจุบันทำให้หลายครอบครัวไม่มีเวลาดูแลผู้ป่วยหรือผู้สูงอายุในบ้าน จึงมีผู้พัฒนาเว็บไซต์ สำหรับค้นหาผู้ดูแลที่เชื่อใจได้ สถานดูแลผู้ป่วยตามบ้าน ผู้สูงอายุ โดยพยาบาลวิชาชีพ รับดูแลผู้สูงอายุ ติดเตียง ผู้ป่วยหลังผ่าตัดระยะพักฟื้น กายภาพบำบัด กิจกรรมพัฒนาสมอง
ติดต่อเรา
การดูแล ผู้สูงวัย
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุเชียงราย
ติดต่อเรา
การดูแล ผู้สูงวัย
ผู้สูงอายุ หรือ ผู้สูงวัย คือ บุคคลอันเป็นที่เคารพรักของลูกหลาน เป็นร่มโพธิ์ร่มไทรของทุกคนในครอบครัว ลูกหลานควรดูแลเอาใจใส่ท่านด้วยความรักและความเข้าใจ ถึงแม้ว่าสังคมไทยในปัจจุบันจะกลายเป็นสังคมเมือง ที่หลายคนต้องใช้ชีวิตเร่งรีบ แข่งขันกับเวลาโดยเฉพาะคนวัยทำงานอย่างลูกๆ หลานๆ อาจทำให้ไม่ค่อยมีโอกาสได้ดูแลผู้สูงอายุที่บ้าน แต่มีสุภาษิตหนึ่งกล่าวไว้ว่า “สายน้ำไม่คอยท่า กาลเวลาไม่คอยใคร” ดังนั้น ลูกหลานทุกคนควรตระหนักถึงคุณค่าของเวลาและหาโอกาสปรนนิบัติท่านให้ดีที่สุดเท่าที่จะทำได้ เพื่อให้ท่านมีสุขภาพกายและสุขภาพใจที่ดี มีความสุข มีคุณภาพชีวิตที่ดีตามวัย เพื่ออยู่กับลูกหลานให้นานที่สุด
ผู้สูงอายุ ตามคำจำกัดความขององค์กรสหประชาชาติ หมายถึง ผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 60 ปีขึ้นไป สำหรับประเทศไทยได้กำหนดนิยามผู้สูงอายุอย่างเป็นทางการตามพระราชบัญญัติผู้สูงอายุ พ.ศ.2546 โดย “ผู้สูงอายุ” หมายถึง บุคคลซึ่งมีอายุเกิน 60 ปีบริบูรณ์ขึ้นไปและมีสัญชาติไทย ซึ่งปัจจุบันสังคมไทยนับได้ว่าเป็น “สังคมผู้สูงอายุ” แล้ว เนื่องจากมีผู้สูงอายุมากกว่าร้อยละ 10 ตามเกณฑ์ขององค์การสหประชาชาติ และนอกจากประชากรผู้สูงอายุจะมีจำนวนเพิ่มมากขึ้นแล้ว ยังมีแนวโน้มอายุยืนยาวขึ้นเช่นกัน
เพื่อเป็นการแสดงถึงคุณค่าของผู้สูงอายุและให้คนทั่วไปได้ตระหนักว่า ตลอดชีวิตที่ผ่านมาผู้สูงอายุได้สร้างคุณประโยชน์และคุณงามความดีไว้มากมายกับสังคม องค์การสหประชาชาติจึงกำหนดให้ทุกวันที่ 1 ตุลาคม ของทุกปี เป็น วันผู้สูงอายุสากล หรือ International Day of Older Persons สำหรับประเทศไทยเรานั้น คณะรัฐมนตรีในสมัยรัฐบาล พล.อ.เปรม ติณสูลานนท์ ได้มีมติอนุมัติให้วันที่ 13 เมษายน ของทุกปี เป็น วันผู้สูงอายุ เพื่อรณรงค์ให้สังคมเห็นคุณค่าและความสำคัญของผู้สูงอายุ ซึ่งตรงกับวันสงกรานต์หรือปีใหม่ไทย โดยเป็นวันที่ทุกคนจะได้อยู่พร้อมหน้าพร้อมตากันทั้งครอบครัว ได้ทำกิจกรรมต่างๆ ร่วมกัน เช่น ทำบุญตักบาตร เข้าวัดฟังธรรม สรงน้ำพระ รดน้ำดำหัวขอพรจากผู้ใหญ่ เล่นน้ำสงกรานต์ ฯลฯ เป็นการสืบสานประเพณีอันดีงามของไทย
ความเป็น ผู้สูงอายุ นั้นมีความแตกต่างกันระหว่างหญิงและชาย ระหว่างเขตเมืองและชนบท อย่างที่เคยได้ยินกันมาว่าผู้หญิงจะแก่เร็วกว่าผู้ชาย และคุณยายในเมืองยังเปรี้ยวจี๊ดผิดกับคุณยายต่างจังหวัดที่มักอยู่ติดบ้าน อย่างไรก็ตาม ผู้สูงอายุนั้นสามารถพิจารณาจาก เกณฑ์ตามอายุปีปฏิทิน, ดูจากลักษณะภายนอก เช่น หน้าตาดูมีอายุ ผิวหนังเหี่ยวย่น ผมหงอก, มีพฤติกรรมจุกจิก ขี้บ่น ย้ำคิดย้ำทำ อารมณ์ไม่คงที่, สุขภาพและความจำไม่ดี ต้องพึ่งพาผู้อื่น และมีการเปลี่ยนแปลงสถานภาพไปเป็น ปู่ ย่า ตายาย ทวด และเมื่ออายุ 60 ปีบริบูรณ์ ผู้สูงวัย จะได้รับสวัสดิการและสิทธิประโยชน์ต่างๆ จากทางราชการ เช่น การได้รับเบี้ยยังชีพ ซึ่งเป็นสวัสดิการการดูแลหลังจากการทำงาน หรือเป็นวัยเดียวกับวัยเกษียณนั่นเอง
ผู้สูงอายุ เป็นวัยที่ต้องได้รับการดูแลเป็นพิเศษ เพราะเป็นช่วงวัยที่มีการเปลี่ยนแปลง เสื่อมโทรมถดถอยในด้านต่างๆ มากมาย ทั้งร่างกายและจิตใจ อาจมีโรคเรื้อรังที่ต้องการการดูแลและรักษา เช่น ความดันโลหิตสูง เบาหวาน โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ โรคกระดูกพรุน โรคเกาต์ โรคหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท โรคจอประสาทตา เป็นต้น รวมถึงการเปลี่ยนแปลงทางด้านจิตใจ อารมณ์ สังคม และเศรษฐกิจ ซึ่งผู้สูงอายุบางรายอาจไม่สามารถรับมือกับการเปลี่ยนแปลงนี้ได้ และอาจทำให้เกิดปัญหาต่างๆ ตามมามากมาย ดังนั้น จุดประสงค์หลักของ การดูแลผู้สูงอายุ ก็คือการทำให้ผู้สูงอายุดำเนินชีวิตได้อย่างมีความสุข มีอิสระ และมีคุณภาพ สามารถพึ่งพาตนเองได้โดยพึ่งพาผู้อื่นน้อยที่สุด ถึงแม้ร่างกายจะเสื่อมถอยหรือมีโรคประจำตัวอยู่ก็ตาม
โดยหน้าที่ของผู้ดูแลคือทำให้ ผู้สูงอายุ เกิดแรงจูงใจในการดูแลตนเอง ไม่ย่อท้อต่ออุปสรรคต่างๆ เพื่อให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีต่อไปได้ คุณภาพชีวิตที่ดีสำหรับผู้สูงอายุนั้นประกอบไปด้วย (1) การมีสุขภาพดี หมายถึง การมีสุขภาพกายที่ดี สุขภาพจิตที่ดี สุขภาพทางสังคมที่ดี และสุขภาพทางปัญญาที่ดี (2) การทำกิจกรรมหรืองานอดิเรกที่เป็นประโยชน์ต่อตนเองและสังคม โดยพึ่งตนเองให้มากที่สุด (3) การมีความมั่นคงในชีวิต ได้แก่ ความมั่นคงทางเศรษฐกิจ ความมั่นคงในชีวิตและทรัพย์สิน ความมั่นคงในครอบครัว ชุมชน และสิ่งแวดล้อมเตรียมพร้อม…เพื่อตั้งรับอย่างมีคุณภาพด้วยตัวเอง
การเป็นผู้สูงอายุที่มีคุณภาพนั้น ลำดับแรก ผู้สูงอายุ จะต้องเริ่มดูแลตนเองโดยเตรียมพร้อมทางด้านร่างกาย ด้านจิตใจ และด้านสังคม ดังนี้
(1) การเตรียมทางด้านร่างกาย ผู้สูงอายุต้องยอมรับสภาพเสื่อมถอยของร่างกาย และต้องปฏิบัติตนให้สอดคล้องกับสภาวะที่เป็นอยู่ โดยการลดภาระหน้าที่ให้น้อยลง อย่าหักโหก ควรทำงานที่ให้ความเพลิดเพลินและกระจายงานที่รับผิดชอบไปสู่ลูกหลาน หากไม่สบายให้รีบไปหาหมอ อย่าปล่อยทิ้งไว้นาน หลีกเลี่ยงสิ่งรบกวนที่ทำให้เกิดความเครียดทางร่างกายและจิตใจ รวมทั้งสนใจในสิ่งจำเป็นพื้นฐานของตนเอง ได้แก่ อาหาร น้ำ ที่อยู่อาศัย สุขอนามัย การออกกำลังกาย และการพักผ่อน
(2) การเตรียมทางด้านจิตใจ ผู้สูงอายุต้องเข้าใจและยอมรับความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น ฝึกตนให้อยู่ในหลักธรรม ทำตนให้เป็นที่เคารพของคนทั่วไป ทำสิ่งที่เป็นประโยชน์ต่อตนเอง ครอบครัว และสังคม ใช้จ่ายให้พอดีกับรายรับ และหากิจกรรมที่ชื่นชอบทำ
(3) การเตรียมทางด้านสังคม ผู้สูงอายุ ส่วนใหญ่มักอยู่ติดบ้านมากขึ้น ส่วนใหญ่ได้แต่นั่งๆ นอนๆ ซึ่งเป็นสาเหตุทำให้ผู้สูงอายุรู้สึกห่อเหี่ยวลงทุกวัน ดังนั้น ผู้สูงอายุต้องปรับตัวให้เข้ากับสังคมปัจจุบัน ไม่ยึดถือตัวตน ฟังความคิดเห็นของคนอื่น สนใจสิ่งใหม่ๆ คบเพื่อนต่างวัยเพื่อพูดคุยและแลกเปลี่ยนความคิดเห็น ออกสังคมบ้างเป็นครั้งคราว หรือเข้าร่วมชมรมผู้สูงอายุที่อยู่ใกล้บ้าน รวมทั้งเตรียมพร้อมทางด้านกฎหมาย โดยควรทำพินัยกรรมทิ้งไว้ในขณะที่ยังมีสติสัมปชัญญะบริบูรณ์ เพื่อให้ลูกหลานได้ปฏิบัติตามวัตถุประสงค์ของตนเอง
การดูแลผู้สูงอายุแบบองค์รวม
ลำดับต่อมาคนในครอบครัวต้องช่วยกันดูแลเอาใจใส่ผู้สูงอายุ ทั้งในเรื่องของปัจจัยสี่ ได้แก่ อาหาร เสื้อผ้าเครื่องนุ่งห่ม ที่อยู่อาศัย และการดูแลสุขภาพ การรักษาพยาบาล รวมถึงการดูแลให้ครอบคลุมทั้งทางด้านร่างกายและจิตใจ ซึ่งเป็นการดูแลผู้สูงอายุแบบองค์รวม โดยสามารถยึด หลัก 5 อ. ใน การดูแลผู้สูงอายุ ซึ่งมีรายละเอียดดังต่อไปนี้
1. อาหาร ดูแลเรื่องโภชนาการในผู้สูงอายุเพื่อสุขภาพที่แข็งแรงและลดความรุนแรงของโรคต่างๆ โดยผู้สูงอายุควรทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ ในปริมาณที่เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย ลดอาหารประเภทคาร์โบไฮเดรต (ข้าว แป้ง และน้ำตาล) และไขมัน (น้ำมันจากสัตว์ พืช ไข่แดง เนย) เน้นทานโปรตีนโดยเฉพาะเนื้อปลา แต่ไข่แดงควรกินไม่เกิน 3 ฟองต่อสัปดาห์ กินผัก ถั่ว และธัญพืชต่างๆ ให้มาก เลือกกินผลไม้รสไม่หวานจัด ดื่มน้ำให้เพียงพอ งดเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ เพราะอาจทำให้เกิดโรคตามมาได้ ดูแลเรื่องการใช้ยาในผู้สูงอายุซึ่งเป็นเรื่องที่สำคัญมาก เพราะโอกาสเกิดอันตรายจากการใช้ยาในผู้สูงอายุมีมาก ดังนั้น ลูกหลานจึงต้องดูแลอย่างใกล้ชิด
2. ออกกำลังกาย ผู้สูงอายุ ควรออกกำลังกาย 3-4 ครั้งต่อสัปดาห์ เพื่อกระตุ้นจังหวะการเต้นของหัวใจ การบริหารร่างกายให้ได้ครบทุกส่วนของร่างกาย จะช่วยฝึกกล้ามเนื้อและความยืดหยุ่นของร่างกาย ทำให้การเคลื่อนไหวและการทรงตัวดีขึ้น เป็นการป้องกันการพลัดตกหกล้มที่อาจเกิดขึ้นได้ง่าย การออกกำลังกายที่เหมาะกับผู้สูงอายุ เช่น ยืดเหยียด รำไทเก็ก รำไม้พลอง โยคะ เดินเร็ว ว่ายน้ำ เป็นต้น หลีกเลี่ยงการออกแรงเกินกำลัง การเกร็ง เบ่ง ยกน้ำหนัก การใช้ความเร็วสูง ไม่อยู่ในสถานที่ร้อนอบอ้าว อากาศถ่ายเทไม่สะดวก หรือกลางแดดจ้า
3. อนามัย ผู้สูงอายุ ควรลด ละ เลิก สิ่งที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ เช่น เหล้า บุหรี่ รวมถึงพฤติกรรมเสี่ยงต่างๆ สังเกตการทำงานของอวัยวะต่างๆ ในร่างกาย โดยเฉพาะระบบขับถ่าย และตรวจสุขภาพเป็นประจำทุกปี จัดสิ่งแวดล้อมให้มีสภาพที่ถูกต้องเหมาะสม มีอากาศถ่ายเทสะดวก แสงสว่างพอเหมาะ มีความปลอดภัย พื้นต้องไม่ลื่น มีราวจับเพื่อช่วยในการทรงตัว โดยเฉพาะสถานที่ที่สามารถเกิดอุบัติเหตุได้บ่อย เช่น ห้องน้ำ ห้องนอน ห้องครัว บริเวณบันไดขึ้น-ลง เป็นต้น โดยปัญหาที่พบบ่อยในผู้สูงอายุ เช่น นอนไม่หลับในเวลากลางคืน, กลั้นปัสสาวะไม่อยู่ หรือปัสสาวะเล็ดราดบ่อยครั้ง, พลัดตกหกล้มง่าย หากการดูแลไม่ดีพออาจทำให้เกิดปัญหาต่างๆ ตามมา เช่น เกิดภาวะแทรกซ้อนและนอนติดเตียง ภาวะสับสนฉับพลัน (delirium) ซึ่งอาจเกิดอันตรายในระยะยาวหรือถึงแก่ชีวิตได้
4. อารมณ์ ฝึกควบคุมอารมณ์ ความรู้สึกนึกคิดของตนเอง ทำความรู้จักและเข้าใจตนเองถึงการเปลี่ยนแปลงตามธรรมชาติจากวัยที่เพิ่มขึ้น ปล่อยวางกับเรื่องต่างๆ ให้ได้มากที่สุด ไม่ยึดติดกับสิ่งเดิมๆ มองโลกในแง่บวก ทำจิตใจให้ร่าเริง ยิ้มแย้มแจ่มใส ไม่เครียด เพื่อใช้ชีวิตที่เหลืออยู่อย่างมีความสุขและมีคุณภาพ5. อดิเรก สร้างคุณค่าให้ตนเองโดยการหางานอดิเรกที่ชื่นชอบทำ เช่น ปลูกต้นไม้ เลี้ยงสัตว์ เข้าวัดฟังธรรม เข้าร่วมชมรมต่างๆ หาโอกาสพบปะสังสรรค์กับเพื่อนรุ่นเดียวกันเป็นครั้งคราว ช่วยเหลือให้คำปรึกษาแนะนำแก่ลูกหลานและคนรอบข้าง การได้ทำกิจกรรมต่างๆ จะทำให้ผู้สูงอายุไม่เหงา เกิดความอบอุ่น และรู้สึกถึงคุณค่าของตนเอง
อย่างที่เราทราบกันดีว่า ผู้สูงอายุมีความเสื่อมโทรมของร่างกาย และมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคภัยต่างๆ มากมายที่อาจเป็นสาเหตุให้ผู้สูงอายุต้องตกอยู่ในภาวะพึ่งพึงซึ่งแบ่งได้เป็น ประเภทติดบ้าน (เคลื่อนไหวเองได้แต่ออกนอกบ้านไม่ได้) และประเภทติดเตียง (เคลื่อนไหวไม่ได้) ซึ่งนับว่าเป็นสิ่งที่ต้องการการดูแลเป็นพิเศษจากผู้ดูแลและคนรอบข้าง
การดูแลผู้สูงอายุติดบ้าน เป็นผู้สูงอายุที่เคลื่อนไหวได้ แต่อาจจะมีความลำบากหรือติดขัดในการเคลื่อนไหว หรือทำสิ่งต่างๆ ผู้ดูแลควรอำนวยความสะดวกให้ผู้สูงอายุมากที่สุดในการเคลื่อนไหวเพื่อทำกิจวัติต่างๆ เช่น การติดราวจับในห้องน้ำ หรือพื้นที่มีความลาดชัน รวมถึงวางสิ่งของให้เป็นระเบียบ ไม่วางเกะกะ, การจัดเตรียมยาที่ถูกต้องเหมาะสม อย่างการติดฉลากยาให้ละเอียด ตั้งนาฬิกาปลุกในโทรศัพท์มือถือเพื่อเตือนเวลารับประทานอาหาร เป็นต้น
การดูแลผู้สูงอายุติดเตียง ผู้ดูแลจำเป็นต้องระมัดระวังเรื่องแผลกดทับโดยการหมั่นพลิกตัว เปลี่ยนท่านอนของผู้ป่วยทุกๆ 2 ชั่วโมง, การขับถ่าย ควรหมั่นดูแลเรื่องความสะอาดและความเปียกชื้น, อาหารควรเป็นอาหารที่ย่อยง่าย ลดภาวะท้องอืดและท้องผูก รวมไปถึงการทำกายภาพบำบัดของผู้สูงอายุที่ต้องนอนติดเตียงให้ถูกต้องเหมาะสม เพื่อป้องกันไม่ให้ข้อต่อต่างๆ ติดขัด
ความเข้าใจและความร่วมมือคือสิ่งสำคัญ
ปัจจัยสำคัญที่จะทำให้การดูแลผู้สูงอายุประสบความสำเร็จ คือทั้งสองฝ่ายจะต้องมีการปรับตัวเข้ากับความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น ผู้ดูแลไม่ว่าจะเป็นลูกหลาน ญาติสนิท มิตรสหาย ควรพยายามเข้าหาผู้สูงอายุให้มากขึ้น หาโอกาสทำกิจกรรมร่วมกับท่าน ต้องเข้าใจธรรมชาติของ ผู้สูงวัย ที่มักจะชอบเล่าเรื่องราวเก่าๆ ชอบน้อยใจลูกหลาน บางคนอาจมีพฤติกรรมที่เปลี่ยนไป เช่น เอาแต่ใจตนเอง ทำตัวเหมือนเด็กหรือวัยรุ่น หรือที่เรียกว่า “วัยกลับ” ซึ่งนิสัยเหล่านี้อาจทำให้หลายคนหนักใจและเกิดความเบื่อหน่ายได้
ดังนั้น ลูกหลานควรเอาใจใส่ดูแลด้วยความรู้ ความเข้าใจ และความเห็นอกเห็นใจ เพื่อตอบสนองต่อปัญหาและความต้องการของผู้สูงอายุได้อย่างแท้จริง สำหรับผู้สูงอายุเองต้องเปิดใจ ไม่ยึดติดในตัวตน ไม่เก็บตัว หรือแยกตัวออกจากสังคม รับฟังความคิดเห็นของผู้อื่นให้มากขึ้น และมีความยืดหยุ่นในเรื่องต่างๆ เพื่อให้สามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างมีความสุข
สำหรับความรู้และคำแนะนำในข้างต้น หวังว่าจะเป็นคู่มือการดูแลผู้สูงอายุด้านร่างกายและจิตใจที่สามารถนำไปปรับใช้กับคุณพ่อคุณแม่ คุณตาคุณยายที่สูงอายุ เพื่อความสัมพันธ์ในครอบครัวอันดี และเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีสมวัยของผู้สูงอายุ 10 ข้อ ที่ลูกๆ หลานควรปฏิบัติ
ช่วยนำให้ผู้สูงอายุรู้สึกว่าตนเองยังมีคุณค่า มีความสำคัญและมีความหวังในชีวิต เช่น ขอคำแนะนำต่าง ๆ ขอความช่วยเหลือจากผู้สูงอายุให้ควบคุมดูแลบ้านเรือน เป็นที่ปรึกษาอบรมเลี้ยงดูลูกหลาน
ควรระมัดระวังคำพูด หรือการกระทำที่แสดงออกต่อผู้สูงอายุ เน้นความสำคัญของผู้สูงอายุเป็นอันดับแรก ตัวอย่างเช่น เวลารับประทานอาหารเชิญชวนให้รับประทานอาหารก่อนและตักข้าวให้
ชวนผู้สูงอายุเล่าเรื่องเหตุการณ์ประทับใจในอดีตของท่านให้ฟัง และรับฟังอย่างตั้งใจ จะทำให้ผู้สูงอายุรู้สึกว่า ยังมีคนชื่นชมในบางส่วนของชีวิตของตนอยู่
อำนวยความสะดวกให้ผู้สูงอายุปฏิบัติกิจกรรมที่น่าสนใจต่าง ๆ เช่น เมื่อผู้สูงอายุต้องการไปวัดหรือศาสนสถานต่าง ๆ ลูกหลาน ควรจัดเตรียมข้าวของต่าง ๆ ให้ และจัดการรับส่งหรือเป็นเพื่อน
เอาใจใส่ดูแลเรื่องอาหาร และการออกกำลังกายหรือทำงานตามความถนัดให้เหมาะสมกับวัย
ที่พักอาศัย หากผู้สูงอายุต้องการแยกบ้านอยู่ หรือต้องการไปอยู่สถานที่ที่รัฐจัดให้ก็ควรตามใจ และพาลูกหลานไปเยี่ยมเมื่อมีโอกาส ถ้าหากผู้สูงอายุรู้สึกเป็นสุข และต้องการอยู่ร่วมกับลูกหลาน ก็ให้อยู่บ้านเดียวกัน เพื่อเกิดความรู้สึกอบอุ่น
ช่วยให้ผู้สูงอายุมีโอกาสพบปะสังสรรค์กับญาติสนิท และเพื่อนร่วมวัยเดียวกัน โดยการพาไปเยี่ยมเยียน หรือเชิญเพื่อนฝูงญาติมิตร มาสังสรรค์ที่บ้านเป็นที่คลายเหงา พาไปสถานที่ที่เป็นศูนย์รวมของผู้สูงอายุ เช่น วัด หรือชมรมผู้สูงอายุในชุมชน
ให้ความสำคัญเห็นคุณค่า และเคารพยกย่องนับถือ ด้วยการเชื่อฟังคำสั่งสอนและข้อแนะนำจากผู้สูงอายุ ร่วมมือกันรักษาฟื้นฟูขนบธรรมเนียมประเพณีเดิมของไทย เช่น ประเพณีรดน้ำดำหัวผู้สูงอายุเนื่องในวันสงกรานต์ เป็นต้น
ให้อภัยในความหลงลืม และความผิดพลาดที่ผู้สูงอายุกระทำ และยิ่งกว่านั้น ควรแสดงความเห็นอกเห็นใจที่เหมาะสมด้วย
ช่วยเหลือดูแลรักษาพยาบาลยามเจ็บป่วย หรือพาไปตรวจสุขภาพให้การดูแลอย่างใกล้ชิดเมื่อเจ็บป่วยหนัก เรื้อรัง
ผู้สูงอายุ หรือ ผู้สูงวัย คือ บุคคลอันเป็นที่เคารพรักของลูกหลาน เป็นร่มโพธิ์ร่มไทรของทุกคนในครอบครัว ลูกหลานควรดูแลเอาใจใส่ท่านด้วยความรักและความเข้าใจ ถึงแม้ว่าสังคมไทยในปัจจุบันจะกลายเป็นสังคมเมือง ที่หลายคนต้องใช้ชีวิตเร่งรีบ แข่งขันกับเวลาโดยเฉพาะคนวัยทำงานอย่างลูกๆ หลานๆ อาจทำให้ไม่ค่อยมีโอกาสได้ดูแลผู้สูงอายุที่บ้าน แต่มีสุภาษิตหนึ่งกล่าวไว้ว่า “สายน้ำไม่คอยท่า กาลเวลาไม่คอยใคร” ดังนั้น ลูกหลานทุกคนควรตระหนักถึงคุณค่าของเวลาและหาโอกาสปรนนิบัติท่านให้ดีที่สุดเท่าที่จะทำได้ เพื่อให้ท่านมีสุขภาพกายและสุขภาพใจที่ดี มีความสุข มีคุณภาพชีวิตที่ดีตามวัย เพื่ออยู่กับลูกหลานให้นานที่สุด
ผู้สูงอายุ ตามคำจำกัดความขององค์กรสหประชาชาติ หมายถึง ผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 60 ปีขึ้นไป สำหรับประเทศไทยได้กำหนดนิยามผู้สูงอายุอย่างเป็นทางการตามพระราชบัญญัติผู้สูงอายุ พ.ศ.2546 โดย “ผู้สูงอายุ” หมายถึง บุคคลซึ่งมีอายุเกิน 60 ปีบริบูรณ์ขึ้นไปและมีสัญชาติไทย ซึ่งปัจจุบันสังคมไทยนับได้ว่าเป็น “สังคมผู้สูงอายุ” แล้ว เนื่องจากมีผู้สูงอายุมากกว่าร้อยละ 10 ตามเกณฑ์ขององค์การสหประชาชาติ และนอกจากประชากรผู้สูงอายุจะมีจำนวนเพิ่มมากขึ้นแล้ว ยังมีแนวโน้มอายุยืนยาวขึ้นเช่นกัน
เพื่อเป็นการแสดงถึงคุณค่าของผู้สูงอายุและให้คนทั่วไปได้ตระหนักว่า ตลอดชีวิตที่ผ่านมาผู้สูงอายุได้สร้างคุณประโยชน์และคุณงามความดีไว้มากมายกับสังคม องค์การสหประชาชาติจึงกำหนดให้ทุกวันที่ 1 ตุลาคม ของทุกปี เป็น วันผู้สูงอายุสากล หรือ International Day of Older Persons สำหรับประเทศไทยเรานั้น คณะรัฐมนตรีในสมัยรัฐบาล พล.อ.เปรม ติณสูลานนท์ ได้มีมติอนุมัติให้วันที่ 13 เมษายน ของทุกปี เป็น วันผู้สูงอายุ เพื่อรณรงค์ให้สังคมเห็นคุณค่าและความสำคัญของผู้สูงอายุ ซึ่งตรงกับวันสงกรานต์หรือปีใหม่ไทย โดยเป็นวันที่ทุกคนจะได้อยู่พร้อมหน้าพร้อมตากันทั้งครอบครัว ได้ทำกิจกรรมต่างๆ ร่วมกัน เช่น ทำบุญตักบาตร เข้าวัดฟังธรรม สรงน้ำพระ รดน้ำดำหัวขอพรจากผู้ใหญ่ เล่นน้ำสงกรานต์ ฯลฯ เป็นการสืบสานประเพณีอันดีงามของไทย
ความเป็น ผู้สูงอายุ นั้นมีความแตกต่างกันระหว่างหญิงและชาย ระหว่างเขตเมืองและชนบท อย่างที่เคยได้ยินกันมาว่าผู้หญิงจะแก่เร็วกว่าผู้ชาย และคุณยายในเมืองยังเปรี้ยวจี๊ดผิดกับคุณยายต่างจังหวัดที่มักอยู่ติดบ้าน อย่างไรก็ตาม ผู้สูงอายุนั้นสามารถพิจารณาจาก เกณฑ์ตามอายุปีปฏิทิน, ดูจากลักษณะภายนอก เช่น หน้าตาดูมีอายุ ผิวหนังเหี่ยวย่น ผมหงอก, มีพฤติกรรมจุกจิก ขี้บ่น ย้ำคิดย้ำทำ อารมณ์ไม่คงที่, สุขภาพและความจำไม่ดี ต้องพึ่งพาผู้อื่น และมีการเปลี่ยนแปลงสถานภาพไปเป็น ปู่ ย่า ตายาย ทวด และเมื่ออายุ 60 ปีบริบูรณ์ ผู้สูงวัย จะได้รับสวัสดิการและสิทธิประโยชน์ต่างๆ จากทางราชการ เช่น การได้รับเบี้ยยังชีพ ซึ่งเป็นสวัสดิการการดูแลหลังจากการทำงาน หรือเป็นวัยเดียวกับวัยเกษียณนั่นเอง
ผู้สูงอายุ เป็นวัยที่ต้องได้รับการดูแลเป็นพิเศษ เพราะเป็นช่วงวัยที่มีการเปลี่ยนแปลง เสื่อมโทรมถดถอยในด้านต่างๆ มากมาย ทั้งร่างกายและจิตใจ อาจมีโรคเรื้อรังที่ต้องการการดูแลและรักษา เช่น ความดันโลหิตสูง เบาหวาน โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ โรคกระดูกพรุน โรคเกาต์ โรคหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท โรคจอประสาทตา เป็นต้น รวมถึงการเปลี่ยนแปลงทางด้านจิตใจ อารมณ์ สังคม และเศรษฐกิจ ซึ่งผู้สูงอายุบางรายอาจไม่สามารถรับมือกับการเปลี่ยนแปลงนี้ได้ และอาจทำให้เกิดปัญหาต่างๆ ตามมามากมาย ดังนั้น จุดประสงค์หลักของ การดูแลผู้สูงอายุ ก็คือการทำให้ผู้สูงอายุดำเนินชีวิตได้อย่างมีความสุข มีอิสระ และมีคุณภาพ สามารถพึ่งพาตนเองได้โดยพึ่งพาผู้อื่นน้อยที่สุด ถึงแม้ร่างกายจะเสื่อมถอยหรือมีโรคประจำตัวอยู่ก็ตาม
โดยหน้าที่ของผู้ดูแลคือทำให้ ผู้สูงอายุ เกิดแรงจูงใจในการดูแลตนเอง ไม่ย่อท้อต่ออุปสรรคต่างๆ เพื่อให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีต่อไปได้ คุณภาพชีวิตที่ดีสำหรับผู้สูงอายุนั้นประกอบไปด้วย (1) การมีสุขภาพดี หมายถึง การมีสุขภาพกายที่ดี สุขภาพจิตที่ดี สุขภาพทางสังคมที่ดี และสุขภาพทางปัญญาที่ดี (2) การทำกิจกรรมหรืองานอดิเรกที่เป็นประโยชน์ต่อตนเองและสังคม โดยพึ่งตนเองให้มากที่สุด (3) การมีความมั่นคงในชีวิต ได้แก่ ความมั่นคงทางเศรษฐกิจ ความมั่นคงในชีวิตและทรัพย์สิน ความมั่นคงในครอบครัว ชุมชน และสิ่งแวดล้อม
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุเชียงใหม่
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุน่าน
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุพะเยา
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุแพร่
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุแม่ฮ่องสอน
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุลำปาง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุลำพูน
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุอุตรดิตถ์
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุกาฬสินธุ์
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุขอนแก่น
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุชัยภูมิ
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุนครพนม
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุนครราชสีมา
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบึงกาฬ
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบุรีรัมย์
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุมหาสารคาม
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุมุกดาหาร
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุยโสธร
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุร้อยเอ็ด
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุเลย
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุสกลนคร
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุสุรินทร์
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุศรีสะเกษ
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุหนองคาย
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุหนองบัวลำภู
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุอุดรธานี
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุอุบลราชธานี
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุอำนาจเจริญ
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุกำแพงเพชร
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุชัยนาท
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุนครนายก
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุนครปฐม
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุนครสวรรค์
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุนนทบุรี
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุปทุมธานี
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุพระนครศรีอยุธยา
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุพิจิตร
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุพิษณุโลก
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุเพชรบูรณ์
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุลพบุรี
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุสมุทรปราการ
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุสมุทรสงคราม
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุสมุทรสาคร
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุสิงห์บุรี
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุสุโขทัย
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุสุพรรณบุรี
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุสระบุรี
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุอ่างทอง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุอุทัยธานี
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุจันทบุรี
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุฉะเชิงเทรา
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุชลบุรี
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุตราด
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุปราจีนบุรี
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุระยอง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุสระแก้ว
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุกาญจนบุรี
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุตาก
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุประจวบคีรีขันธ์
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุเพชรบุรี
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุราชบุรี
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุกระบี่
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุชุมพร
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุตรัง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุนครศรีธรรมราช
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุนราธิวาส
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุปัตตานี
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุพังงา
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุพัทลุง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุภูเก็ต
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุระนอง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุสตูล
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุสงขลา
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุสุราษฎร์ธานี
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุยะลา
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุกรุงเทพมหานคร
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุคลองสาน
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุคลองสามวา
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุคลองเตย
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุคันนายาว
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุจอมทอง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุดอนเมือง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุดินแดง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุดุสิต
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุตลิ่งชัน
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุทวีวัฒนา
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุทุ่งครุ
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุธนบุรี
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบางกอกน้อย
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบางกอกใหญ่
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบางกะปิ
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบางคอแหลม
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบางซื่อ
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบางนา
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบางพลัด
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบางรัก
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบางเขน
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบางแค
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบึงกุ่ม
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุปทุมวัน
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุประเวศ
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุป้อมปราบศัตรูพ่าย
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุพญาไท
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุพระนคร
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุพระโขนง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุภาษีเจริญ
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุมีนบุรี
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุยานนาวา
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุราชเทวี
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุราษฎร์บูรณะ
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุลาดกระบัง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุลาดพร้าว
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุวังทองหลาง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุวัฒนา
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุสวนหลวง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุสะพานสูง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุสัมพันธวงศ์
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุสาทร
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุสายไหม
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุหนองจอก
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุหนองแขม
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุหลักสี่
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุห้วยขวาง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุเมืองนครปฐม
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุกำแพงแสน
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุดอนตูม
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุนครชัยศรี
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบางเลน
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุพุทธมณฑล
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุสามพราน
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุเมืองนนทบุรี
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบางกรวย
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบางบัวทอง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบางใหญ่
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุปากเกร็ด
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุไทรน้อย
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุเมืองปทุมธานี
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุคลองหลวง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุธัญบุรี
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุลาดหลุมแก้ว
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุลำลูกกา
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุสามโคก
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุหนองเสือ
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุเมืองสมุทรปราการ
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบางพลี
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบางเสาธง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุพระประแดง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุพระสมุทรเจดีย์
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุเมืองระยอง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุนิคมพัฒนา
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุเขาชะเมา
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบ้านฉาง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุปลวกแดง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุวังจันทร์
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุแกลง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุเมืองชลบุรี
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุเกาะจันทร์
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบางละมุง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบ่อทอง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบ้านบึง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุพนัสนิคม
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุพานทอง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุศรีราชา
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุสัตหีบ
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุหนองใหญ่
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุเกาะสีชัง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุเมืองสมุทรสาคร
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุกระทุ่มแบน
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบ้านแพ้ว
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุมหาชัย
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุเมืองสมุทร
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุอัมพวา
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบางคนที
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุเมืองราชบุรี
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบ้านคา
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุจอมบึง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุดำเนินสะดวก
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบางแพ
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบ้านโป่ง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุปากท่อ
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุวัดเพลง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุสวนผึ้ง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุโพธาราม
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุเมืองฉะเชิงเทรา
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุคลองเขื่อน
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุท่าตะเกียบ
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบางคล้า
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบางน้ำเปรี้ยว
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบางปะกง
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบ้านโพธิ์
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุพนมสารคาม
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุราชสาส์น
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุสนามชัยเขต
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุแปลงยาว
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุเมืองนครนายก
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุปากพลี
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุบ้านนา
ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุองครักษ์
